Có những người con đất Việt vì nhiều lý do khác nhau, đã sống xa quê hương hơn 36 năm qua. Ngày trở về của họ, thật bất ngờ lại diễn ra trong một không gian, thời gian đặc biệt: tại quần đảo Trường Sa. Nơi đây hằn sâu ký ức của biết bao thế hệ tổ tiên người Việt trong việc gìn giữ, xây dựng và khẳng định chủ quyền thiêng liêng của dân tộc.
Xúc động ngày trở về
Trở về sau bao năm lưu lạc xứ người, nhà báo Nguyễn Phương Hùng bật khóc tại buổi giao lưu với quân và dân xã đảo Song Tử Tây |
Giọt nước mắt lúc nào cũng chực trào ra, nhà báo Nguyễn Phương Hùng (67 tuổi, kiều bào Mỹ) đã vỡ òa trong khoảnh khắc của ngày trở về thăm quê hương”… Ông Hùng là một trong những kiều bào may mắn được tham gia chuyến hải trình đặc biệt cùng Đoàn công tác số 6 ra thăm, tặng quà và “chia lửa” với quân và dân huyện đảo Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa) trong những ngày tháng 4 lịch sử.
Ông Hùng kể, nhớ như in những kỷ niệm thời trai trẻ ở Bắc Giang, nơi ông đã sinh ra và lớn lên. Đó là một vùng quê yên ả và thanh bình, với màu xanh bạt ngàn của những đồi chè trải dài mà dường như không có điểm kết thúc,…
Tại buổi giao lưu với quân và dân xã đảo Song Tử Tây, ông Hùng không kìm được lòng mình. Ông đã khóc nức nở, giọt nước mắt của một người đã ở tuổi xế chiều, với nhiều tâm tư khó giãi bầy. “Một người bạn hỏi tôi tại sao 36 năm anh mới trở về, anh có gì hối hận không?. Dạ thưa, tôi có một hối hận là tại sao ngần ấy năm tôi mới trở về đất nước của tôi…”. Nói xong, nước mắt ông lại nhạt nhòa.
Sau năm 1975, nhiều người trong hoàn cảnh của ông Hùng, đến nay vẫn chưa có dịp về thăm lại quê hương, vì nhiều lý do khác nhau. Ông Hùng tâm sự: “Bà con mình bên ấy, xa quê hương bao nhiêu năm rồi, thông tin về đất nước lại chủ yếu đọc trên báo và các trang mạng ngoài nước nên chắc chắn có những thông tin chưa hẳn khách quan, thậm chí xuyên tạc, sai sự thật. Vì vậy mà không ít người còn cứng lòng lắm…”. Ông Hùng cho biết: khi trở lại My, ông sẽ kể với bạn bè, người thân về những gì đã thấy và cảm nhận. Bởi vì theo ông, thực tế một số bà con đã có mong muốn trở về nhưng lại chưa dám làm điều như ông đã trải qua. “Ngày hôm nay, chúng tôi trở về không để tìm một chỗ ngồi, một chỗ đứng (trong xã hội – PV), mà về để tìm một “chỗ nằm” – nơi chúng tôi đã sinh ra và lớn lên, nhưng lạc lối bao năm qua” – ông Hùng day dứt.
Những món quà của kiều bào và chức sắc tôn giáo tặng quân và dân xã đảo Song Tử Tây |
Đất mẹ mở rộng vòng tay
Ngoài nhà báo Nguyễn Phương Hùng, trong chuyến công tác lần này, hơn 30 kiều bào trở về từ 20 quốc gia và vùng lãnh thổ cũng mang theo những tâm trạng riêng, nhưng ai cũng không khỏi bồi hồi, xúc động.
Ông Nguyễn Thanh Sơn – Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, kiêm Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (UBVNVNONN) cho biết: trong nhiều năm qua, Uy ban đã tiếp nhận nhiều thư từ của bà con kiều bào bày tỏ nguyện vọng được một lần ra thăm Trường Sa. “Đây là những tình cảm, tâm tư hết sức chính đáng của kiều bào, đồng thời cũng là trách nhiệm của UBVNVNONN trong việc chuyển nguyện vọng của bà con tới các cơ quan chức năng có thẩm quyền của Đảng và Nhà nước”. Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Sơn, không lâu sau khi nhận được đề nghị của UBVNVNONN, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý tổ chức một đoàn công tác đặc biệt ra thăm quần đảo Trường Sa, với thành phần gồm hơn 200 kiều bào và chức sắc các tôn giáo trên cả nước.
Theo Thứ trưởng Bộ Nội vụ, kiêm Trưởng ban Tôn giáo Chính phủ Phạm Dũng, nhiều ngày qua hàng trăm bà con kiều bào ở Mỹ, Nhật, Tây Ban Nha, Campuchia,… đã liên lạc thường xuyên với Ban Tổ chức để hỏi thăm, cũng như động viên đoàn. Theo Thứ trưởng Phạm Dũng, đó là những tình cảm hết sức xúc động mà ông và các thành viên Ban Tổ chức đã nỗ lực ở mức tốt nhất để tổ chức thành công chuyến công tác đặc biệt này. Ngoài ra, tham gia chuyến công tác còn có đại diện của 6 tôn giáo chính, chiếm hơn 21 triệu đồng bào theo tôn giáo trên cả nước. “Họ mang theo những niềm tin tâm linh riêng, nhưng chung một mục đích duy nhất là nguyện cầu cho quốc thái dân an, cầu siêu cho linh hồn các anh hùng, liệt sĩ Hải quân đã hi sinh, nhưng vì điều kiện trang thiết bị tìm kiếm còn hạn chế nên đến nay các anh vẫn còn nằm lại dưới biển sâu mênh mông,…”.
Tổ quốc ta có biển, có trời…
Trong chuyến công tác lần này, Giáo sư Huỳnh Trí Chánh (nguyên giảng viên trường Đại học Hải dương Tokyo) là kiều bào duy nhất đại diện Tổng hội Người Việt Nam tại Nhật Bản. Giáo sư tâm sự: ông rất bất ngờ vì trong những năm tháng xa quê hương đã không thể hình dung Tổ quốc, đất nước mình lại rộng lớn, mênh mông đến thế.
Không có khoảng cách nào giữa kiều bào và quân dân huyện đảo Trường Sa. Ảnh: HỒNG PHÚC |
Giáo sư cho biết, vào giai đoạn đất nước có chiến tranh, khi đó ông giữ vai trò thường vụ tổ chức người Việt Nam tại Nhật Bản đấu tranh cho hòa bình và thống nhất đất nước, đã từng nghe một câu nói nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh là: “Ngày trước ta chỉ có đêm và rừng, ngày nay ta có ngày, có trời, có biển. Bờ biển ta dài, tươi đẹp, ta phải biết giữ gìn lấy nó”. Tuy vậy, đến tận bây giờ ông mới cảm nhận hết được ý nghĩa sâu xa câu trong nói của Người, và “đó là một may mắn lớn nhất cuộc đời tôi, một vinh dự mà hàng triệu kiều bào vẫn chưa có điều kiện để cảm nhận trực tiếp” – Giáo sư Chánh xúc động.
Bồi hồi cảm xúc trong lần đầu được đặt chân đến các đảo chìm, đảo nổi và nhà giàn thuộc quần đảo Trường Sa, anh Trần Bằng (kiều bào tại Pháp) tâm sự: chuyến đi lần này anh không chỉ đi một mình, mà mang theo một món quà tinh thần đặc biệt mà hàng ngàn kiều bào tại Pháp gửi tặng cho quân và dân huyện đảo Trường Sa. Đó là hai bức thư pháp được gói ghém cẩn thận: một bức chép toàn bài “Nam Quốc Sơn Hà” (Lý Thường Kiệt) và bức còn lại trích hai câu cuối trong bài “Tụng giá hoàn kinh” (Thái Bình tu nỗ lực – Vạn cổ thử giang san).
Cùng với Hội người Việt Nam tại Pháp, đại diện kiều bào tại Kampongsom (Campuchia), Hội người Việt Nam tại Tây Ban Nha, kiều bào tại Mỹ,… cũng đã chuyển tới quân và dân trên các xã đảo và thị trấn Trường Sa những món quà chan chứa ý nghĩa và tình cảm đặc biệt của hàng triệu kiều bào ta ở nước ngoài, nhưng do điều kiện, hoàn cảnh cụ thể mà chưa có dịp trở về.
“Tình cảm ấy cũng thiêng liêng, đặc biệt như chính những gì mà chúng tôi đã thấy, đã nghe, đã cảm nhận từ đất mẹ, biển cha…” – nhà báo, Việt kiều Mỹ Nguyễn Phương Hùng xúc động tâm sự với chúng tôi sau chuyến đi.
THÀNH LUÂN (Báo Đại Đoàn Kết)